در این نوشته به معرفی سرویس انتقال وجه یا همان انتقال پول می‌پردازیم و کانال‌های موجود در شبکه بانکی کشور برای ارائه آن، معرفی و توصیف می‌شود.
منظور از سرویس انتقال وجه چیست؟
انتقال وجه عبارت است از منتقل کردن مقدار مشخصی وجه با ارز مشخص (مانند ریال، دلار، یورو و…) از یک حساب بانکی به حسابی دیگر که ممکن است حساب‌ها از انواع مختلف و در بانک‌های مختلف باشند. در حال حاضر در شبکه بانکی کشور، مشتری می‌تواند از طریق کانال‌های مختلف حضوری و غیرحضوری که توسط بانک‌های مختلف ارائه می‌شود، عملیات انتقال وجه را انجام دهد. هدف از این نوشته، معرفی انواع سرویس انتقال وجه بین بانکی و درون بانکی است.
تفاوت انتقال وجه درون بانکی و بین بانکی
انتقال وجه به طور کلی به ۲ دسته «انتقال وجه درون بانکی» و «انتقال وجه بین بانکی» تقسیم می‌شود. انتقال وجه درون بانکی که با نام‌های دیگری همچون انتقال وجه بانکی یا انتقال وجه داخلی نیز شناخته می‌شود، به معنای انتقال یک مبلغ از یک حساب به یک حساب دیگر در همان بانک است. در صورتی که انتقال وجه بین بانکی به معنای انتقال یک مبلغ از یک حساب به یک حساب دیگر در یک بانک دیگر است.
سرویس انتقال وجه درون بانکی
همانطور که گفتیم انتقال وجه درون بانکی یا همان انتقال وجه داخلی، انتقال مبلغی از یک حساب در یک بانک به حساب دیگری در همان بانک است؛ حساب مبدا یعنی حسابی که پول از آن برداشت می‌شود حتما باید به شما تعلق داشته باشد و حساب مقصد، یعنی حسابی که پول به آن واریز می‌شود، هم می‌تواند حساب سایر افراد در آن بانک (برادر، خواهر، پدر، مادر، همسر، فرزند، دوست، آشنا و …) باشد یا سایر حساب‌های خود شما در آن بانک (مثلا حساب کوتاه مدت، بلند مدت، جاری، قرض‌الحسنه و …).
در انتقال وجه درون بانکی به طور کلی پول یا وجه مورد نظر با هر حجمی «در لحظه» منتقل می‌شود؛ به همین دلیل وقتی از برخی از افراد یا سازمان‌ها درخواست پول فوری می‌کنید اغلب شماره حساب یک بانک خاص را از شما می‌خواهند.
علاوه بر این «سقف انتقال» وجه درون بانکی در بانک‌ها خیلی بیشتر از سقف انتقال وجه بین بانکی به شیوه‌های مختلف است؛ برای مثال اگر سقف پایا ۵۰ میلیون تومان است، سقف انتقال وجه داخلی می‌تواند ۵۰۰ میلیون تومان باشد. به همین دلیل نیز در نقل و انتقلات با مبالغ مثلا بالای ۵۰ میلیون تاکید می‌کنند تا جای ممکن شماره حساب یک بانک خاص (بانک مبدا) را بدهید. البته در انواع شیوه‌های انتقال وجه درون بانکی، هر بانک از طریق هر ابزار (اینترنت بانک، موبایل بانک، خودپرداز و … ) سقف‌های مختلفی را برای مشتریان به طور پیش‌فرض درنظر می‌گیرند که در صورت نیازباید با مراجعه به شعب بانکتان این سقف‌ها را افزایش دهید.
همچنین نداشتن کارمزد، یکی دیگر از مزایای انتقال وجه درون بانکی است که ممکن است در استفاده روزمره با حجم پایین این موضوع خیلی به چشم نیاید ولی در طولانی مدت یا در تعداد بالا، یک موضوع مهم است.
مهمترین مزایای انتقال وجه درون بانکی:
- آنی بودن و انتقال در لحظه
- نداشتن کارمزد
- نداشتن سقف انتقال وجه (یا بالا بودن سقف انتقال وجه نسبت به شیوه‌های مختلف انتقال وجه بین بانکی)
چگونگی انجام انتقال وجه درون بانکی
برای انجام انتقال وجه داخلی یا باید به یکی از شعب بانکتان مراجعه کنید و حضوری در شعبه انجام دهید د یا اینکه از طریق یکی از ابزارها یا کانال‌های الکترونیکی بانکتان اقدام به انجام این کار کنید؛ کانال‌های انجام به طور کلی بر مبنای اولویت عبارت‌اند از:
- اینترنت بانک
- موبایل بانک (همراه بانک)
- دستگاه خودپرداز (عابر بانک یا ATM)
- دستگاه خودپرداز غیرنقد (Cashless ATM)
- دستگاه خودگردان (دستگاه خودپرداز-خوددریافت یا CRS)
- کیوسک
به طور کلی برای انجام فرایند انتقال وجه داخلی یا انتقال وجه درون بانکی از طرف مقابل، یعنی از صاحب حساب مقصد «شماره حساب» می‌خواهید. دقت کنید شماره شبا یا شماره کارت اینجا کاربردی ندارد هرچند در صورتی که شماره حساب طرف مقابل را نداشته باشید از طریق همان شماره شبا میتوانید شماره حسابش را پیدا کنید. (اگر چنین مشکلی دارید، پیشنهاد می‌کنیم «صفحه راهنمای دریافت شبا» را در راه پرداخت ببینید). در برخی از کانال‌های برخی از بانک‌ها هم با داشتن شماره کارت میتوانید انتقال وجه داخلی را انجام دهید؛ در واقع خود سرویس بانک از روی شماره کارتی که وارد می‌کنید، شماره حساب را می‌یابد. با این حال بهتر است از همان ابتدا، از طرف مقابل شماره حساب بخواهید.
همانطور که اولویت‌ها در بالا اشاره شدند، برای انتقال وجه داخلی یا درون بانکی هر بانک، بهترین ابزارها «اینترنت بانک» و «موبایل بانک» هستند. برای استفاده از موبایل بانک یا اینترنت بانک هر بانک نیز باید یک بار با مراجعه به شعب بانک «نام کاربری» و «رمز عبور» خود را دریافت کنید و پس از آن از طریق این کانال‌ها به سادگی و به صورت غیرحضوری و آنلاین این کار را انجام دهید.
انتقال وجه بین بانکی
به طور کلی ۳ نوع سرویس انتقال وجه بین بانکی برای انتقال وجه از یک بانک به یک بانک دیگر وجود دارد: «پایا»، «ساتنا» و «کارت به کارت» که از طریق تمام یا برخی از ابزارها و کانال‌ها از جمله اینترنت بانک، موبایل بانک، اپلیکشن‌های پرداخت (آپ، تاپ، ۷۲۴، ایوا، همراه کارت و …)، دستگاه خودپرداز، دستگاه خودپرداز غیرنقد، دستگاه خودگردان بانکی، کیوسک و … قابل انجام هستند که اگر جزو کاربران عادی هستید بیشتر با سرویس انتقال وجه کارت به کارت سروکار داشته‌اید.
دو سرویس انتقال وجه پایا و ساتنا شباهت زیادی به هم دارند که با توجه به تغییرات اخیر در سیکل‌های تسویه شتاب این دو بیش از پیش به هم شبیه شده‌اند ولی با این حال اگر شما هم مثل میلیون‌ها ایرانی دیگر فرق این دو را با هم نمی‌دانید خیلی مشکل خاصی برایتان پیش نمی‌آمد. ولی برای انجام هر دو آنها حتما باید شماره شبا طرف مقابل یا صاحب حساب مقصد را داشته باشید و اگر صرفا شماره حساب دارید میتوانید برای پیدا کردن شماره شبا به برگه شماره شبا مراجعه کنید.
سرویس انتقال وجه ساتنا
به طور کلی با داشتن شماره شبا حساب مقصد، برای مبالغ بالای ۱۵ میلیون تومان تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان، میتوانید از ساتنا برای انتقال وجه استفاده کنید. فقط دقت داشته باشید که از ابتدای آذرماه ۹۸، طبق بخشنامه بانک مرکزی در جهت مبارزه با پولشویی، هر فرد (کد ملی) در هر روز می‌تواندحداکثر ۱۰۰ میلیون تومان تراکنش بانکی داشته باشد. در نتیجه این سقف صد میلیون تومانی ساتنا شما در صورتی امکان‌پذیر است که در آن روز مبلغ دیگری از حساب‌های شما کسر نشده باشد. البته در خصوص اینکه آیا این سقف صرفا بابت تراکنش‌های حساب‌های بانکی فرد در یک بانک است، یا منظور از مجموع، مجموع تراکنش‌های فرد در تمام بانک‌های کشور است، در این بخشنامه صراحتا چیزی ذکر نشده است.
سرویس انتقال وجه پایا
در سرویس انتقال وجه پایا، با داشتن شماره شبا مقصد، از ۱ ریال (کمترین واحد پول ایران) تا سقف ۵۰ میلیون تومان، در هر تراکنش میتوانید انتقال وجه انجام دهید. دقت داشته باشید که در اینجا هم همچنان بخشنامه محدودیت تراکنش‌های بانکی بانک مرکزی برقرار است و در هر روز مبلغ مجموع تراکنش‌های شما بیشتر از ۱۰۰ میلیون تومان نمی‌تواند باشد.
سرویس انتقال وجه کارت به کارت
سرویس کارت به کارت در ایران که می‌توان گفت در دنیا نمونه آن وجود ندارد، سومین سرویسی است که برای انتقال وجه بین بانکی ارائه شده است. در سرویس انتقال وجه کارت به کارت، داشتن شماره کارت طرف مقابل، الزامی هست و از ۱ ریال تا سقف ۳ میلیون تومان امکان کارت به کارت از طریق بسترهای مختلف را دارید.
تغییر سقف کارت به کارت
توجه داشته باشید که ۳ میلیون تومان سقف مبلغی مجاز برای انتقال وجه کارت به کارت است و بانک‌ها روی بسترهای مختلف در صورت صلاحدید می‌توانند این سقف را کاهش دهند؛ برای مثال با گسترش کلاهبردهای اینترنتی، برخی از بانک‌ها سقف انتقال وجه از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت را به یک میلیون تومان در روز کاهش دادند. همچنین سقف انتقال وجه از سوی بانک مرکزی در شرایط خاص، به صورت موقت تغییر می‌یابد؛ برای مثال در ایام همه‌گیری ویروس کرونا، سقف انتقال وجه کارت به کارت از طریق ابزارهای حضوری از جمله خودپرداز، از ۳ میلیون تومان به ۵ میلیون تومان در روز و از طریق ابزارهای غیرحضوری از جمله موبایل بانک‌ها به ۱۰ میلیون تومان در روز افزایش یافت. (بیشتر بدانید)
سقف کارت به کارت داخلی بانک‌ها
علاوه بر این، برخی بانک‌ها نیز سقف کارت به کارت از کارت مبدا و مقصد بانک خودشان از طریق ابزارهای خودشان را متفاوت در نظر گرفته‌اند چراکه این نوع تراکنش دیگر شتابی محسوب نمی‌شود و به نوعی یک تراکنش درون بانکی است. برای مثال از کارت بانکی ملی تا سقف ۴۰۰ میلیون تومان در روز به سایر کارتهای بانک ملی از طریق کانال‌های بانک ملی از جمه خودپرداز، بام، بله، سبا، کیوسک و شعب می‌توان کارت به کارت کرد که حداکثر مبلغی که در هر بار تراکنش می‌توان انجام داد مبلغ ۵۰ میلیون تومان است. برای اطلاع از سقف کارت به کارت داخلی هر بانک باید با مرکز تماس آن بانک تماس بگیرید.
برای کارت به کارت به چه چیزهایی نیاز داریم؟
برای کارت به کارت در صورتی که از کانال‌های فیزیکی مثل خودپرداز، خودپرداز غیرنقد، دستگاه خودگردان یا کیوسک استفاده می‌کنید به فیزیک کارت و رمز اول کارت نیاز دارید. در صورتی که از کانال‌های غیرحضوری از جمله موبایل بانک، اپلیکیشن‌های پرداخت، اینترنت بانک و … نیز به شماره کارت، رمز دوم (رمز دوم پویا برای مجموع مبالغ بالای ۱۰۰ هزار تومان)، تاریخ انقضای کارت و CVV2 لازم است.
در ادامه سعی کردیم جزئیات بیشتری برای آشنایی با سرویس انتقال وجه از طریق انواع بسترها را به شما نشان دهیم.
.کارت به کارت با خودپرداز
در حال حاضر در شبکه خودپرداز‌های بانکی، دارنده کارت هر بانک می‌تواند عملیات انتقال وجه مورد نیاز خود را از کارت خود به هر «حساب» یا «کارت» در همان بانک، از طریق دستگاه خودپرداز همان بانک انجام دهد. همچنین از طریق تمام کارتهای بانکی تمام بانک‌های عضو شبکه شتاب، امکان انتقال وجه به کارت تمام بانک‌های عضر شبکه شتاب امکان‌پذیر است. این سرویس با نام «کارت به کارت» شناخته شده است.
دارنده هر کارت بانکی می‌تواند با مراجعه به یک دستگاه خودپرداز که به شبکه شتاب متصل است، عملیات انتقال وجه خود را انجام دهد و با هر کارت بانکی عضو شبکه شتاب، از طریق یک دستگاه خودپرداز عضو شبکه شتاب به هر کارت بانکی دیگر عضو شبکه شتاب می‌تواند انتقال وجه انجام دهد.
سقف انتقال پول در کارت به کارت از طریق دستگاه‌های خودپرداز مبلغ ۳.۰۰۰.۰۰۰ تومان (سه میلیون تومان) در روز است (این سقف در شرایط خاص یا بحرانی ممکن است به صورت موقت تغییر کند؛ در ایام کرونا این سقف به ۵ میلیون تومان افزایش یافت).
در صورت نیاز به انتقال مبالغ بیشتر از ۳ میلیون تومان در ساعات کاری روزهای غیرتعطیل، با در دست داشتن کارت بانکی و کارت ملی خود و با مراجعه به یکی از شعب بانک خود، از طریق دستگاه پین‌پد داخل شعب تا سقف ۱۵ میلیون تومان به سایر کارتهای شتابی میتوانید انتقال وجه انجام دهید.
کارمزد کارت به کارت براساس بخشنامه بانک مرکزی تا مبلغ یک میلیون تومان مبلغ ۵۰۰ تومان است و به ازای هر یک میلیون تومان اضافه ۲۰۰ تومان به رقم فوق افزوده می‌شود، بنابراین برای مبلغ سه میلیون تومان مبلغ ۹۰۰ تومان از حساب فرد واریز کننده کسر خواهد شد.
توجه داشته باشید که با ارائه سرویس انتقال وجه سه‌جانبه از سوی شبکه بانکی، مشتری می‌تواند با کارت بانکی خود که متعلق به یک بانک عضو شبکه شتاب است، با استفاده از دستگاه خودپرداز یک بانک دیگر که آن نیز عضو شتاب است، به هر کارتی در یک بانک سوم که باید حتما عضو شبکه شتاب باشد انتقال وجه انجام دهد.
کارت به کارت با دستگاه پین‌پد داخل شعب
یکی از ابزارهایی که مردم کمتر از وجود آنها خبر دارند، دستگاه پایانه داخل شعب است که به نام دستگاه پین‌پد نیز شناخته شده‌اند؛ با استفاده از پین‌پدهای نصب‌شده در داخل شعب، مشتری می‌تواند عملیات کارت به کارت را تا سقف ۱۵ میلیون تومان در روز انجام دهد.
مشتری باید فرمی را مبنی بر درخواست انتقال وجه تکمیل کرده و به تحویلدار باجه ارائه کند و بعد از اینکه کارت خود و کارت ملی را در اختیار تحویلدار قرار داد، اقدام به عملیات انتقال وجه می‌شود. این انتقال به صورت آنی به حساب مقصد در هر بانک دیگری واریز می‌شود.
این سرویس مخصوصا برای زمانی که شما قصد دارید مبلغی بین ۳ تا ۱۵ میلیون را به حساب فرد دیگری در بانک دیگری واریز کنید، کارآمد است. در صورت عادی در صورتی که نخواهید پایا یا ساتنا انجام دهید، باید یک چک بانکی یا بین بانکی دریافت کنید و در با مراجعه به شعب بانک طرف مقابل این پول را واریز کنید؛ ولی با استفاده از دستگاه پین‌پد دیگر نیاز به این کار نیست.
۳. انتقال وجه در شبکه اینترنت
با گسترده شدن خدمات بانکی در بانکداری الکترونیک، بانک‌ها در کنار سایر سرویسها، اقدام به ارائه سرویس انتقال وجه در سایت‌های اینترنتی خود نیز کرده‌اند. در شبکه بانکی کشور در حال حاضر، انتقل وجه فقط از یک کارت به کارتی دیگر امکان پذیر است و برای انتقال وجه از یک حساب به حسابی دیگر، باید از داخل شعب و از سیستم‌هایی مانند ساتنا و… استفاده کرد. شرایطی که برای انتقال وجه در شبکه اینترنت وجود دارد، همان شرایط عمومی انتقال وجه را دارد با این تفاوت که بر اساس دستور بانک مرکز، مشتری بانک برای انتقال وجه اینترنی از یک کارت بانکی به کارت دیگر، حتما باید از درگاه اینترنتی بانک مبدا اقدام نماید.
طبق دستوالعمل بانک مرکزی دارندگان کارت برای انتقال وجوه خود و به لحاظ مسائل امنیتی باید از دروازه پرداخت اینترنتی بانک عامل خود اقدام مبادرت به انتقال وجه با سایر کارتهای شتاب نمایند. به عبارت دیگر فقط دارندکان کارتهای بانک مبدا می‌توانند از طریق سایت اینترنت بانک عامل، وجوه خود را به سایر کارتهای معتبر در شبکه شتاب منتقل نمایند.
نکته مهم در انتقال وجه اینترنتی این است که دارنده کارت بانکی باید اطلاعات CVV (شماره سه رقمی پشت کارت)، رمز دوم و تاریخ انقضای کارت را به همراه شماره کارت خود، به هنگام ورود به سامانه پرداخت اینترنتی، وارد سیستم نماید. کنترل پارامتر‌های بیشتر در این سرویس بر روی شبکه اینترنت، به دلیل اعمال امنیت بیشتر می‌باشد. در لیست زیر لینک‌های سامانه‌های انتقال وجه کارت به کارت در شبکه شتاب متعلق به بانک‌های کشور آورده شده است. برای ورود به سامانه انتقال وجه هر بانک میتوانید بر روی نام بانک مذکور کلیک نمایید.